Image
Zafè-kò a lésèz ka viv adan on romans nasyonnal, moun ka kwè yo sòti an kuis a Ranmsès, ka di lang kréyòl pa kréyòl mé on lang kémit yo kriyé Wousikàm, oben ankò lésèz ka kwè yo sé désandan a Négus Ras Tafari Makonnen, zafè-kò a sé moun-lasa ; kotésit a Abomey yo konnèt istwa a-yo asi bout a dwèt é guid-la ka rakonté-w li konsidiré sa té on litani i ka viv.
Sòti Cotonou, rivé Abomey an mitan péyi Bénin, sa pran nou aprochan 3 zè-d-tan asi on bèl granchimen, déparfwa on lotowout. Chimen-chimen nou pasé Allada ola Toussaint-Louverture fèt, é ola tini on bèl èstati a prèmyé Ayisyen i fè lawmé a Napoléwon bat-dèyè.
Nou pa té tini twòp tan, épi yo té ka wounèfté èstati-la kifè nou pa arèsté. Nou té présé ay vizité sé palé a tou sé gran wa Dahomé-la.
An ka di sé palé-la, davwa chak sé wa-la té ka fè ta-y koté ta papa-y, kifèwvwè vizit-la pwan nou pasé dé zè-d-tan. An pa kay bay tout dékatman a yochak, sa té ké on jan long épi non a-yo ja pa fasil pou di, kontèl yonn adan sé prèmyé-la Ganyxésou (1600-1620) jijé pou woutyenn-li. Kanmenmsa tini yonn nou pé pa pa konnèt sé yonn i fè tou sa i té pé pou baré van a sé kolonizatè fwansé la : Gbéhanzin, réken-la !
Nou té ja konnèt tibwen kijan, menmjan èvè Toussaint, yo fè-y kwè yo té kay menné kontré prézidan fwansé la épi yo anni chayé-y alé lajòl Fòdfwans, épi pou fin Blida an Algérie ola i mò.
Pou moun i pa konnèt istwa-lasa, pwan plis tan chèché konnèt-li, zòt ké dékouvè dotwa trétriz a sé kolonizatè-la. Pou bout, nou konpwann diférans i tini ant on pèp i ni on istwa é lésèz ka révé istwa a-yo. Mé sa sé onlòt istwa ankò !
Media / Document
- Se connecter ou s'inscrire pour publier un commentaire
- 80 vues
