Lapli san-manman anlè zékal-tet nou

Rubrique

   Sé badjolè-a ki ka prétann ki zafè mofwaz (changement) klima a sé an kouyonnad dwet koumansé ka katjilé titak dépi yonndé tan.

  Toupatou anlè latè, klima-a ka sanm sa ki anni vini dekdek (fou) toubannman. Atè la Sibéri, la éti ka fè pli fwet, tanpérati-a monté pa koté 40° lot jou-a ! Sé konsidiré an jou, tanpérati-a té ka létjété (plonger) a 5° atè Matinik oben Gwadloup. Epi lè nou ka fè tan jété an zié asou l'Ewop ek la Fwans, sa nou ka wè ? Ki atjelman ni koté éti moun ka sipòté 40 oben 45° chalè, bagay ki pa janmen rivé adan tout listwè-yo.

   Oblijéman ni an bagay ka woulé la, ni an boulvèsad ki paré mété limanité tjou-pou-tet.

   Anni gadé tou (aussi) ki manniè sa yé Matinik sé tan-tala ! Lapli an zo-nou san rété aloski septanm-oktob poko menm rivé. Gwo bidim lapli ka anni fésé kò-yo atè, lavalas kon yo ka di Ayiti, konsidiré nou té bokanté (changer) klima : nou toujou viv adan an klima twopikal mé ou sé di sé adan an klima ékwatorial nou yé atjelman. Tout moun sav sa ki lotè sitiasion-tala ? Lizin ka ladjé lafimen, loto, tren, bato ek avion ka izé lésans alé-pou-viré, danbwa (forêt) yo ka anni dépotjolé (détruire) tout koté, kay ek imeb yo ka konstwi nenpot koté, lawviè ek flev yo ka détounen, podui chimik yo ka anni dévidé san katjilé ki salopté yo pé simen kisasayésa (etc.)...

   I ja pres two ta, i ja ka ta kon yo ka di Gwadloup, ek si zot wè nou pa pòté mannev vitman-présé pou sa pwan an lot larel, sé yich-nou ek ti-yich nou ki ké pwan fè. Asiré-pa-pétet ! Malè pou nou, i ka sanm sé gouvelman-an, kisiswa bò politik yo, ki yo  kominis ki yo kapitalis, ka rifizé admet ki nou kay chapé-tonbé adan an lélékou (désastre). Yo tout-la enmen vréyé bel pawol asou laliwonday (environnement) lè yo ka jwenn men sé konsit (conférence) yo a pa ka pwan pies désizion ki sérié pou sispann épi zafè pété tjou lanati.

   Mi sé kon sa nou tout-la, épi an konpowtasion ireskonsab tala, nou ka fouyé fos-nou...

Connexion utilisateur

Commentaires récents

  • Vanessa William, première noire ("African-American") élue Miss USA en 1983

    HORS-SUJET !

    Albè

    18/08/2025 - 12:04

    Il me semble que l'article parle de ceux qui "PEUVENT PASSER POUR BLANCS" et non de ceux qui, dés Lire la suite

  • Vanessa William, première noire ("African-American") élue Miss USA en 1983

    Pour le Nouveau Pape...

    Frédéric C.

    18/08/2025 - 09:56

    ...est-ce que vous parlez de lui-même personnellement, qui l’aurait donc fait sciemment pour sa p Lire la suite

  • Naissance de la Turquafrique ?

    ETANT DONNE...

    Albè

    17/08/2025 - 08:37

    ...comme le dit l'article étant donné que l'esclavage des Turcs n'était pas raciste (ils mettaie Lire la suite

  • Naissance de la Turquafrique ?

    On demande des réparations aux Turcs quand?

    tou

    17/08/2025 - 06:33

    Merci pour cet excellent article .Albè ,on demande des réparations aux Turcs quand? Lire la suite

  • Quand Jacques Martial interprétait le "Cahier d'un retour au pays natal"

    Monsieur le rédacteur, quand je lis le "Cahier..."

    Frédéric C.

    16/08/2025 - 15:13

    ...-et je ne suis pas le seul dans le cas-, ce n’est pas forcément "dans le silence de [mon] espr Lire la suite