Sé 3 lavi Boutéflika a (1937-2021)

Georges-Henri LEOTIN

I. « Abdel Kader el Mali » (1937 / 1962)

  Abdélaziz Boutéflika, sé pa selman viékò enpiok la nou wè sé dènié tan an, ki té lé fè an dènié won manej Prézidan l’Aljéri, aprézavwa i rété oliwon 20 tan ka  mennen péyi a, apré voumlélé a ki  té fet alantou 1990/2000 épi sé mouvman Islamis la.

Ladjè lendépandans l’Aljéri koumansé an 1954 (Primié Novanm), pou fini an 1962 épi Lendépandans, laviktwa F.L.N. la. Yo ka palé’w di F.L.N. (Front de Libération nationale), men té ni 3 Fwon, si nou pé di sa konsa, 3  gran koté éti sé Félaga a té ka goumen : lafrontiè épi Marok, Aljé épi lézalantou’y, lafrontiè épi la Tinizi. (Sé Fransé a té rivé dékalé sé Félaga Aljé a, an 1957, men pou an tan. Lè an popilasion di’w  i pa lé’w, ou pé tjwé anlo konbatan a an moman, ou pé ké jenmen genyen konba- a,  anfinaldikont : sé an lison ki adan bel pies siléma a yo kriyé La Bataille d’Alger ).

Abdélaziz Boutéflika antré an FLN gran bonnè, lè i té ni apenn 20 lannè. Asé vit, i rivé trapé grad Koumandan, nan Larmé lafrontiè Marok la, bò dé nonm kon Kolonel Boumédienn, Bousouf, Kayit Amed, tousakonsa... Yo té ka kriyé yo « Klan Oujda », dapré non an vil kolé épi lafrontiè Marok la. Limenm Boutéflika, yo té ba’y an ti-non Abdelkader el Mali, padavrè travay li sé té fè mannev pou larmé ALN trapé zam dépi lafrontiè épi Mali (ki té za kasé kod épi La Frans).

II. Botzè-a

  Lè ou wè Boumédienn pran kouwonn lan an lanmen Ben Bella, an 1965, Boutéflika, ki té bon zig li dépi antan yo té ka goumen ansanm Oujda, monté an grad anpil-anpil.

Boutéflika sé té an nonm kout (an met 65), men i té ganmé, prélè, botzè, épi bel kanman, bel manniè, bel fransé. Si ou sé chaché an mo pou di an moun filozof (= ganmé), ou sé pé di : Boutéflika !

Apré lendépandans, épi Ben Bella, épi Boumédienn, l’Aljéri té vini an koté étila tout mouvman libérasion oliwon latè té ni mandatè yo. Fok di an tan tala, té rété anpil péyi anba lopsion dot péyi l’Éwop, espésialman Pòtigal ann’Afrik (Ginen Bisao, lé Zil Kapvè, Angola, Mozanbik). Aljé, sé té la ou sé pé jwenn tou manmay Gwadloup, Matnik, Méritjen Black Panthers, « Neg Blan » Kébec (FLQ, Front de Libération du Québec), tousakonsa…

Sé dirijan Révolision l’Aljéri a (Ben Bella, Boumédienn) risivrè dé « gwo mòdan » kon Che Guevara, Kadafi, Castro, Manndéla (1962)…Nou pé di sé té an tan éti goumen sé Aljérien an té an limiè pou tout pep anba jouk, an model  (menm si chak péyi toujou diféran : yo ka di’w : imité ka détenn ; ti poul suiv ti kanna mò néyé ).

III. Maladi gaté vayan…

  Tjek tan apré lanmò Boumédienn, l’  Aljéri travèsé an mové pas. An tan ladjè sivil éti mouvman islamis la té lé mété lanmen anlè péyi a. Sa diré oliwon 10 lanné. Sé Islamis la té lé fini épi lidé révolision sosialis-tiermondis la, ki té an lespri bon enpé mètafè, antan Ben Bella, Boumédienn, Boutéflika…

  Boutéflika déviré an 1999 kon Prézidan, pou viré mété péyi a doubout, an prensip. Men kisa nou pé di ? Délè an gran nonm ka rété djok épi okonba …Ou pé pa ripwoché an moun vini vié (sa pou rivé). Ou pé pa ripwoché an moun tonbé malad (sa pé rivé tout moun)…

Men nou simié Boutéflika antan i té jennjan, pasé viékò malad la ki té ka fè kòlonng  kon Prézidan, aloski anlo moun té boufi épi’y (espésialman lajénes ki pa té konnet sa i té fè Oudja, o Mali, travay i té fè akoté Franz Fanon, toussakonsa…)

Kon nou té bien enmen l’Aljéri ki té an sèbi ba pep ki té ka chaché sòti anba jouk, l’Aljéri ki té kon an zétwel ka kléré l’Oriyan, gwokato pou wè jou-a wouvè…toupatou…

 

Georges-Henri  LÉOTIN

 

Foto: Boutéflika (tout adwet), Ben Bella, Che Guévara, Boumédienn.

Media / Document
Image

Connexion utilisateur

Dans la même rubrique

Commentaires récents

  • Descendants d'Indiens et d'Africains, ils expulsent des migrants

    Croisades.

    Edouard

    02/05/2024 - 21:08

    Contrairement à ce que semble penser Mamdiarra Diawara, l'article ne reproche nullement ses origi Lire la suite

  • Descendants d'Indiens et d'Africains, ils expulsent des migrants

    EDOUARD VI

    Albè

    02/05/2024 - 20:28

    ...non pas d'England mais de Débilitéland. Lire la suite

  • Descendants d'Indiens et d'Africains, ils expulsent des migrants

    Eloge.

    Edouard

    02/05/2024 - 20:13

    La première chose qu'Albè semble faire le matin est de se ruer sur son portable, d'aller sur Fond Lire la suite

  • L'arrière-grand-père maternel de Joan Bardella était...algérien

    HORS-SUJET : 7/20

    MAMDIARRA DIAWARA

    02/05/2024 - 20:01

    Le sujet de nos échanges était le rôle de la culture 'musulmane et du métissage dans le comportem Lire la suite

  • Descendants d'Indiens et d'Africains, ils expulsent des migrants

    Eloge.

    Edouard

    02/05/2024 - 19:41

    La première chose qu'Albè semble faire le matin est de se ruer sur son portable, d'aller sur Fond Lire la suite