Es yo pé koumandé artis ?

Serghe Kéclard

Rubrique

Lot jou-a, an kanmarad ka di mwen : «Fok  matjé, désinen, penn, chanté sa nou ka viv laa, aprézan,  konfinasion-an, ankazman-an,  vaksinasion-an !» Lamenm, man réponn li :«Sa vré, ou ni rézon! Bagay-tala, koukoumvakoum-tala, sé bonbon-béni ba awtis !» Men a bien gadé, es sa pli vré ?

La ou za wè moun ki ni labitid jwé épi mo, épi koulè, épi tout kalté zagré, bizwen yo koumandé-yo mété doubout sa yo andwa mété doubout, tou lé jou, pou viv létjè ?

La ou za jen wè moun ki ka ladjé kò-yo ek lespri-yo, an ti-moman adan jounen-an, pou zayé Labelté, o «garde à vous» douvan  lod an lot moun?

Sel koté yo ka wè sa, sé adan péyi Léta kwè sé li ki met-a-manniok. Nou tout sav, oliwon latè-a, nonm épi fanm ka touvé tout kalté manniè koubaré sa.

An awtis pé désidé anlè pwa kò'y, (oben adan an doukou bien espésial), désinen, penn, chanté oben matjé anlè  Covid-la,  lélékou-a, goudou-goudou-a, déblozay-volkan-an, siklòn-lan... Men, sé li yonn ka chwazi, ki tan ek ki manniè i ka fè'y. Sé li yonn met-afè.

Anni gadé :  

- lè Raphaël Tardon matjé La Caldeira, anlè déblozay volkan Sen-piè-a;

- lè Esope, asou maladi lapes-la, -adan an transbòdaj G. Haudent- matjé «La confession de l'Asne, du Renard et du Loup» oti La Fontaine pran «Les animaux malades de la peste»;

- lè Camus matjé La Peste, asou menm maladi-tala;

- lè Yannick Lahens ékri Failles, oben Frankétienne penn Désastre, asou tranbmantè Ayiti-a, pa koté 2010;

yo pies-la pa atann an lod andéwò. Sé an fondok kò-yo, lespri-yo, tjè-yo,  yo anni ay chaché sa yo té lé di, té lé montré, ajijé wè, dénonsé.

Douvan nenpot ki batmanman, kisiswa an méchan maladi, an dépotjolaj lanati, l'Aw pa bizwen yo di'y sa i andwa fè. I ka kouté  ti-lavwa-a ki andidan chak moun-lan é silon sa i yé, sa i viv, sa i aprann oben sa i ka kwè, zagré-a ki ka sòti-a ké ni an kanman ki ta'y.  

Toutfwazékant,  pa konprann, sé fanm-lan, sé nonm-lan, ki ka pran tout dispozision-yo pou mété kòyo an sèvis lékriti, lapenti, lanmizik, kisasayésa, sé toulong yo awtis. Menm si délè yo kom vizité, yo ka rété nonm ek fanm épi tout mové mes-yo, tout mizi-yo oben tout bon tjè-yo.

Tou sa pou di, pli souvan ki rarman, sé réyalité lavi-a ki ka koumandé. Padavwè matjè, pent, eskiltè, mizisien ka djoubaté épi moun ka sanm yo, moun ka viv pres kon yo, an mitan an sosiété oti lajan sé misié-liwa.

An-final-di-kont, sa ki potalan adan tou sa, sé sa ou ni pou di - fos anchouké ou anchouké adan kilti'w - é lamanniè ou ka di'y - adan an pawol, an koulè, an mofwaz ki ta'w, an monn ki ta'w. Kisiswa la ou trapé lidé-a - andidan'w oben andéwò - sé zié é sé jijman piblik-la ki met ...                                      

 

Es yo ka koumandé awtis ? Serghe Kéclard, mé 2021         

Connexion utilisateur

Commentaires récents

  • Quand des Grecs remercient Haïti...

    Bien sûr qu'il faut condamner les expulsions de migrants négres

    sol

    30/04/2025 - 17:43

    Merci pour cet excellent rappel historique qui m'a personnellement précisé deux ou trois choses.. Lire la suite

  • François Ruffin : "Il faut poser des limites à la circulation tous azimuts des personnes !"

    SOL (y sombra, sobre todo), si c’est...

    Frédéric C.

    30/04/2025 - 13:46

    ...pour que vous vous répandiez sans arrêt en insinuations voire affirmations ouvertement raciste Lire la suite

  • François Ruffin : "Il faut poser des limites à la circulation tous azimuts des personnes !"

    SOL (y sombra, sobre todo), si c’est...

    Frédéric C.

    30/04/2025 - 13:45

    ...pour que vous vous répandiez sans arrêt en insinuations voire affirmations ouvertement raciste Lire la suite

  • L'Afrique du Sud dans le viseur de l'administration Trump

    FERMIERS BLANCS

    Albè

    30/04/2025 - 09:04

    J'ai lu dernièrement sur FONDAS K. que le Ministre Sud-Africain est un Blanc. Lire la suite

  • François Ruffin : "Il faut poser des limites à la circulation tous azimuts des personnes !"

    Penibilité.

    sol

    28/04/2025 - 11:35

    Qd on arrêtera de bloquer systématiquement mon compte ,je prendrai un pseudo définitif. Lire la suite