Té ni an tan__antan lontan !__dé sèten krey (mouvement) politik Matinik ek Gwadloup té ka défann yon sel pawol-douvan (mot d'ordre) : on/an sel chimen sé lendépandans.
Abo (bien que) yo té ka rivé sanblé an patjé moun, fè manifestasion, pibliyé pwop jounal-yo, voyé lavwa asou pwop radio-lib yo ek, atè Matinik, réyisi éli mè oben dépité kisasayésa... (etc.), sa pa mennen sé dé péyi-nou an pies koté. Epi lè zot wè 21è siek-la rivé anlè nou, bagay-la anni chouboulé, maté tjou-pou-tet toubannman : Entènet débatjé ek lanmanniè kominitjé épi pep-la mofwazé (se métamorphoser). Jounal-papié ek radio-lib ped balan-yo, délè menm disparet, ek sé lé rézo sosio ki vini met-a-manyok. Konmva (étant donné) sé jénérasion moun ki té né nan sé lanné 1940 ek 1950-la ki té ka gidonnen lit-la, i pa konpwann ki an kalté ranboulzay (révolution) té ka woulé ek ki fok yo té éséyé mété kò-yo adan nouvo larel-tala vitman-présé.
Kifè an diskoupay (rupture) anni fet ant vié jénérasion-tala ek jenn lan.
Asou an bò, vié jénérasion-an té ka kontinié mandé ki Bétjé ranbousé Neg pou lestravay ek pou zafè Léta fwansé té ba yo etsétéra lajan lè labolision rivé. Asou an lot bò, nouvo jénérasion-an té ka mandé ki pri machandiz vini menm-parey atè Matikik ek atè an fwans. Kivédi ni an bidim dékontwolaj (contradiction) ant vié jénérasion-an ek nouvo jénérasion-an. Vié-a ka mandé Bétjé ranbousé, nouvo jénérasion-an ka mandé Léta fwansé mété an milié adan zafè pwofitasion-an.
Poblenm-lan sé ki tout moun-lan anni bliyé ki sé trapé lendépandans-nou ki dwet primié-douvan adan goumen-an nou ka mennen an dépi sitelman lanné !
Ah bon ???Vous croyez ? Pourtant on y trouve les phrases,expressions et mots suivants :
Lire la suite
...cet article ne concerne pas du tout la date du carnaval mais le comportement de politiciens de Lire la suite
De même que les Mqs adoptent de plus en plus un parler ,un comportement et des pratiques culturel Lire la suite
...nous adapter à cette nouvelle réalité. Lire la suite
...à l’histoire au moins un peu (à travers qqs personnages cités, c’est de l’histoire que nous pa Lire la suite
Commentaires
Le facteur démographique joue aussi
sol
03/05/2025 - 22:06
Un autre facteur joue:l'émigration massive et le vieillissemet démographique affaiblissent le poids des jeunes générations et partant des aspirations séparatistes éventuelles qui pourraient naître en elles.