Socrate 6 : Ouidah, bik a lèsklavaj avè bénédisyon a tout Bondyé

Hector Poullet

Nou té konnèt non a dotwa gran vil pòw-bòdlanmè Léwòp i fè richès a-yo èvè konmès achté, vann é livré moun, kontèl an Fwans  : Bòwdo, Nant, Sen-Nazè. Nou pa té sav déserten vil Lafrik kon Ouidah té, yo osi, dévlopé kò a-yo, pwan lavòl gras a konmès-lasa.

Kat nasyon Léwòp pwan pozisyonnman a-yo adan Ouidah an konmansman 16 èm syèk-la, é yo suiv menm modèl dévlòpman-la, on modèl yo kriyé 3M : Misyonnè, Machann, Militè.

Misyonnè : yonn, ou ka voyé bon dotwa labé, pastè, masè, monpè, pou yo pwan tèt a moun, woté-yo an maji, é pwonmèt-yo paradi vré Bondyé lè yo ké mò.

Machann : ou ka pwofité pannan ou la, ou ka voyé machann bokanté branbrann yo pòté-vini kont machandiz ou konnèt yo kay rivé wouvann èvè on bèl bénéfis.

Militè : ou ka konstwui on batiman-solid yo ka kriyé on fòw, pou mété machandiz-la alabri, èvè ou ka mandé lawmé vini, bon-enpé sòlda-awmé, fizi, kannon pou yo pwotéjé é défann entéré a-w.

 

Ouidah té ni 4 fòw konsa pannan konmès a lèsklavaj  : pòw pòtigé, pòw holanndé, pòw fwansé, épi fò danwa.

Jòdi-la ka rété yonn : sé Fwansé-la razé ta yo an 1960 lè péyi Dahomé trapé lendépandans a-y.

Sé Potigé-la mété difé adan ta-yo la lè an 1961 gouvèlman péyi-la mandé-yo ay fè zafè konmès a-yo akaz a-yo.

Lè Péyi Dahomé vini pwan non, Benen, gouvèlman-la rivé sové déserten batiman i pa té fini brilé, ola yo fè on mizé.

Kijan sa té ka pasé :sé èsklav-la té fèmé adan sé fò-la, yo té soti dépi Abomey, yo té ka atann bato-la rivé pou chayé-yo alé. Lè lè-la té rivé pou sa fèt, yo té ni apwochan 4km pou rivé asi anbakadè-la, sé sa yo kriyé granchimen-lèsklav, é an bout a chimen-lasa té ni pyébwa-loubliyans pou té fè lantou a-y, sèt fwa pou sé madanm-la, nèf fwa pou sé nonm-la avan yo pasé adan on dènyé koté yo kriyé « porte du non retour », aprésa yo té ka baké-yo tou chenné yonn-yonn asi on kannòt té ka menné-yo asi bato-négriyé-la té ka atann andèwò. Dépwafwa, ladézèzpérans té pli fò, on prizonnyé té ka rivé jété kò a-y an dlo, i té ka chayé sé lézòt-la i té maré èvè-y ofon-dlo, yotout té ka néyé.

Dépi kèk tan, gouvèlman Bénen désidé wounèfté granchimen-lèsklav é « Porte du non retour » pou fè on « parcours touristique » pou dyaspora afro-désandan ! Tout konmès sé konmès, lajan pa ni koulè. Si sa pé rédé pèp-la viv tibwen plibyen, sa pa pli mal.

Media / Document
Image

Connexion utilisateur

Dans la même rubrique

Commentaires récents

  • Tou-a éti nou anni chapé-tonbé adan'y lan

    FOSSOYEURS ?

    Albè

    05/05/2024 - 21:11

    Ils ont creusé leur propre tombe ou quoi ? C'est qui les croque-morts là dedans ?

    Lire la suite
  • L'arrière-grand-père maternel de Joan Bardella était...algérien

    On ne change pas les règles durant la partie.

    MAMDIARRA DIAWARA

    04/05/2024 - 21:12

    Dans un précédent commentaire intitulé “Vu le nbre de...”il avait été question des femmes chefs d Lire la suite

  • Descendants d'Indiens et d'Africains, ils expulsent des migrants

    OSS117

    Albè

    04/05/2024 - 16:46

    Arrête de te fantasmer en agent secret ! Lire la suite

  • Manuel Valls, le facho islamophobe, est de retour

    Écrasez l’infâme !

    oss07

    04/05/2024 - 11:36

    Voltaire utilisait souvent ce mot d’ordre au bas de ses lettres (sous la forme "Ecrlinf") pour ra Lire la suite

  • Descendants d'Indiens et d'Africains, ils expulsent des migrants

    Il semble qu'on puisse dire n'importe quoi sur les gens...

    oss07

    04/05/2024 - 09:26

    Sans rien en connaître, Albè décrit certains commentateurs avachis devant "Touche pas à mon poste Lire la suite