Ayiti : koté Linion Afrikèn yé ?

   Ayiti, ki sé pli bel ekzanp ki Neg kapab mennen zafè-yo yo menm, ka viv bon trafalga dépi yonndé lanné palakoz an bann politisien initil ek madragè asou an bò épi, asou an lot bò, etsétéra bandi ki sanblé kò-yo adan gang.

   Nan lanné 1804, Ayiti vini trapé lendépandans-li apré an ladjè san-manman kont larmé Napoléon ki té yonn di sé larmé pli mapipi a asou latè nan 19è siek-la. Malè pou'y, tout sé bidim-péyi (la Fwans, l'Anglitè, l'Espay, lé Zéta-Zini) désidé ba'y an koraj. Yo opozé péyi-a fè konmes épi dot péyi, an manniè pou sa chalviré pouvwè neg la. An 1825, la Fwans mandé Ayiti rimet li an swédizan lajan dwé : 150 milion fran ki ka koresponn a 21 milia dola jòdi-jou. An 1915, lé Zéta-Zini anni anvayi péyi-a swédizan davwè té ni twop bankoulélé politik atè Ayiti ek yo vòlè etsétéra bitasion kafé pou fè péyizan travay pou ayen ba yo.

   Dépi pasé 2 siek Ayiti endépandan, sé bidim-péyi a toujou fè tout kalté model vakabonnajri pou mété'y anba dlo toubannman. Pa ni pies péyi asou latè ki sibi an salopté kon sa ! 

   Epi mi anvwala jòdi-jou, péyi-a pres rivé adan an ladjè sivil mé pies péyi pa ka pòté mannev pou sa ba'y an pal. OTI SE PEYI LINION AFRIKEN LA ? Poutji yo ka rété djol fèmen el bra kwazé ? Sé anni sé jou-tala ki Kenia asepté vréyé yonndé manblo pou gadé-wè es sa posib mété an milié adan sitiasion krabik la Ayiti la ka sibi a. Men, sé sé péyi-a afritjen an ka palé fwansé a ki té dwet entèvienn ! Poutji sa ? Sé davwè sé anglé sé manblo kénien an ka palé ek yo pé ké rivé bokanté pawol épi sé Ayisien-an. Menm kouyonnad-la té za fet lè, ni ven lanné di sa, l'ONU té vréyé militè péyi Népal ki té ka palé anni ki anglé nou.

    Sa bien bel fè plodari asou "le monde noir" oben "l'unité des peuples noirs", men a ki sa sé bel pawol-tala ka sèvi si sé pou pa lévé yon sel ti dwet bou ba péyi Tousen-Louvèti ek Désalin an pal ?

Connexion utilisateur

Commentaires récents

  • Finkie le gâteux à propos des étudiants de Sciences Po

    C'est dommage.

    oss07

    16/05/2024 - 08:37

    L'homme est un mammifère et, à ce titre, les groupes qu'il constitue revendiquent un territoire, Lire la suite

  • Finkie le gâteux à propos des étudiants de Sciences Po

    KANAKS

    Albè

    16/05/2024 - 06:58

    Le peuple kanak vit sur sa terre depuis au moins 5.000 ans. Il ne l'a jamais quittée. Lire la suite

  • Ces "nationalistes" qui demandent à la justice française d'annuler...

    "Parfait enculé"

    oss07

    15/05/2024 - 20:54

    "Parfait enculé" est une injure homophobe, sexiste, que la loi française proscrit.
    Lire la suite

  • Yo tout-la ka kouri "la Foire de Paris"

    SUR LES RESEAUX

    Albè

    15/05/2024 - 08:26

    On a pu voir une certaine dame fort acharnée quant à l'africanité de la Martinique y tenir un pet Lire la suite

  • Descendants d'Indiens et d'Africains, ils expulsent des migrants

    "Mamdiarra Diawara", vous revendiquez...

    Frédéric C.

    11/05/2024 - 10:57

    ...le droit d'exprimer vos dix vergences. J'entends bien ! Lire la suite